Rare Earth Metals : မ်က္ေမွာက္ကမၻာစီးပြားေရးအခင္းအက်င္း ႏွင့္ ပုဂၢလိကက႑ရိုက္ခတ္မႈ

၂၀၁၈ ဇန္န၀ါရီ ၂၃ မွာ ျပည္ပက၀ယ္ယူတင္သြင္းေနရတဲ့ ဆိုလာျပားေတြကို ၃၀%အခြန္ေကာက္ခံမယ္လို႔ အေမရိကန္က သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္..
ဒီေနရာမွာ အဓိကထိခိုက္ရသူကေတာ့ ဆိုလာျပားေတြအမ်ားဆံုးထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေနတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံပဲ ျဖစ္ပါတယ္..
ဒီျဖစ္စဥ္ဟာ အခုအခ်ိန္မွာ ပိုမိုျပင္းထန္လာတဲ့ တရုတ္ အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရး စစ္ပြဲလို႔တင္စားၾကတဲ့ ျဖစ္စဥ္ ရဲ႔အစပဲျဖစ္ပါတယ္..
အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႔ ညႊန္ၾကားခ်က္အရ U.S Trade Representative ရံုးကေန July လမွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အခြန္ျမွင့္တင္ေကာက္ဖို႔လ်ာထားစာရင္းထဲမွာေတာ့ Rare earth လို႔ေခၚတဲ့ ေျမရွားျဒပ္စင္ေတြႏွင့္ ျဒပ္ေပါင္းေတြ၊ rare earth oxides နဲ႔ chlorides ေတြပါ၀င္လာခဲ့ပါတယ္..
တကယ္ေတာ့ ဒီ ပစၥည္းေတြဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႔ US Department of Interior ကေနေၾကျငာထားတဲ့ အေမရိကန္အတြက္ အေရးၾကီးသတၱဳ ၃၅ မ်ိဳးထဲမွာပါ၀င္တဲ့တြင္းထြက္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္..
ဒါ့အျပင္အေမရိကန္ရဲ႔ စစ္ေရးနဲ႔စက္မႈလုပ္ငန္းေတြအတြက္မျဖစ္မေနအေရးပါတဲ့သတၱဳေတြျဖစ္ျပီး မျဖစ္မေန တရုတ္ကေနတင္သြင္းေနရတဲ့တြင္းထြက္ေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ အားလံုးအတြက္စိတ္၀င္စားမႈျမင့္တက္လာေစခဲ့ တဲ့ထုတ္ျပန္မႈလဲျဖစ္ခဲ့ပါတယ္..
၂၀၁၈ July လ ၁၃ ရက္ေန႔က South China Morning Post မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ကဆိုရင္ အေမရိကန္ဟာ သူ႔ေျခေထာက္ကို သူေသနတ္နဲ႔ျပန္ပစ္ေနသလားလို႔ေတာင္ေမးခြန္းထုတ္ထားတာေတြ႕ ရပါ တယ္..
တကယ္လဲဒီ REE ထုတ္ကုန္ေတြဟာ အေမရိကန္အတြက္အေတာ္အေရးပါတဲ့အရာေတြပါ..
စကမ္ဒီယမ္ နဲ႔ အလူမီနီယမ္သတၱဳစပ္ေတြဟာ အေလးခ်ိန္ေပါ့တဲ့ စက္ဘီးဖရိမ္ေတြကေန တိုက္ေလယာဥ္ေတြ အထိအသံုးျပဳေနရတာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္..
ဆီယီရမ္ျဒပ္ေပါင္းေတြဟာဆိုရင္လဲ မီးျခစ္ဘူးေတြကေန ဖန္ျပားတီဗီ ေနာက္ျပီ စြမ္းအင္သံုးစြဲမႈေလွ်ာ့ခ်ေပးတဲ့ မီးသီးေတြထိသံုးစြဲေနရတာပါပဲ..
ဒီလိုပဲ နီယိုဒီမီယမ္နဲ႔လုပ္ထားတဲ့ သံလိုက္ေတြဟာဆိုရင္ Apple ထုတ္ကုန္ေတြရဲ႔ အသံပိုင္းဆိုင္ရာအစိတ္အပိုင္း ေတြအျဖစ္သံုးစြဲေနရသလို စစ္ေရးအတြက္ စမတ္ဗံုးေတြရဲ႔ လမ္းညႊန္စနစ္ေတြမွာလဲ မပါမျဖစ္သံုးေနရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္..
American Security Project ရဲ႔ သုေတသနလက္ေထာက္ Emily Coppel ရဲ႕ ၂၀၁၁ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁ရက္ေန႔ရက္စြဲနဲ႔ေရးသားထားတဲ့ Rare Earth Metals and U.S National Security ဆိုတဲ့စာတမ္းအရ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႔ စြမ္းေဆာင္ရည္ျပည့္၀တဲ႔ လက္နက္အမ်ားစုကို ထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ တရုတ္ကို လံုး၀ မွီခိုထားရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္.. ဒါေပမယ့္ပင္တဂြန္တာ၀န္ရွိသူေတြကေတာ့ ကမၻာ့ Rare Earth Metal Supply ရဲ႔ ၅ % ကိုပဲ ကာကြယ္ေရးအတြက္သံုးတယ္လို႔ဆိုေၾကာင္း ၂၀၁၀ ေအာက္တိုဘာ ၃၀ ကထြက္တဲ့ Guardian သတင္းစာမွာေဖာ္ျပထားတယ္လို႔ဆိုပါတယ္..
အဲ့ဒီအခ်ိန္ကာလေတြမွာေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာသူ႔ရဲ႔ အထင္ကရ Rare earth mine ၾကီးတစ္ခု ျဖစ္တဲ့ Mountain Pass Mine ၾကီးကို အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ပိတ္လိုက္ရတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ တရုတ္ရဲ႔ REE ထုတ္ကုန္ေတြကိုပဲအားကိုးရတဲ့ အျဖစ္ကိုေရာက္သြားခဲ့တယ္လို႔ေထာက္ျပၾကတဲ့အသံေတြဆူညံေနတဲ့ကာလ ေတြပါ..
တကယ္ေတာ့ Mountain Pass Mine ၾကီးဟာလဲ REE ထုတ္လုပ္မႈသမိုင္းေၾကာင္းမွာ အထင္ကရရွိခဲ့တဲ့ Mine ၾကီးတစ္ခုပဲျဖစ္ပါတယ္.. တစ္ေခတ္တစ္ခါ ၁၉၆၀ ျပည္လြန္ႏွစ္မ်ားကေန ၁၉၈၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားထိ Rare Earth Metal ထုတ္လုပ္မႈမွာ Mountain Pass ေခတ္ရယ္လို႔ထိညႊန္းဆိုခဲ့ရတဲ့ Mine ၾကီးပဲျဖစ္ပါတယ္.. ထိုစဥ္က တရုတ္ျပည္ရဲ႔ REMထုတ္လုပ္မႈဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ယွဥ္ရင္ မဆိုသေလာက္ပဲရွိခဲ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္..
ပံုအမွတ္ (၁) မွာ ၾကည့္ရွဳႏိုင္ပါတယ္.. ပံုကိုေအာက္ပါလင့္ကေနရယူထားပါတယ္..
https://tradepolicy.wordpress.com/…/china-loses-wto-rare-e…/

Mountain Pass သတၱဳသိုက္ကို ၁၉၄၉ ခုနစ္မွာ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့ျပီး ၁၉၅၂ ခုနစ္မွာေတာ့ အေသးစားထုတ္လုပ္မႈ စတင္ခဲ့ပါတယ္.. ၁၉၆၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားမွာေတာ့ ထုတ္လုပ္မႈပိုမိုတိုးခ်ဲ႔လာခဲ့ပါတယ္.. အေၾကာင္းကေတာ့ ဒီမိုင္း ကထြက္ရွိတဲ့ Europium တြင္းထြက္မ်ားကို အဲဒီအခ်ိန္မွာေခတ္စားလာခဲ့တဲ့ ေရာင္စံုTV ေတြထုတ္လုပ္ရာမွာ သံုးစြဲလာခဲ့ၾကလို႔ပါပဲ.. ၁၉၆၅ ကေန ၁၉၉၅ ခုႏွစ္အၾကား ပိုမိုၾကီးမားတဲ့ထုတ္လုပ္မႈေတြလုပ္ေဆာင္ခဲ့ျပီးေတာ့ ကမၻာ့အမ်ားဆံုးထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်မႈအျဖစ္ေနရာယူခဲ့ပါတယ္..ဒါေပမယ့္ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ကိုေရာက္ရွိခ်ိန္မွာေတာ့ ပါတ္၀န္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာျပသနာေတြေၾကာင့္ ဒီသတၱဳတြင္းၾကီးရဲ႕ ထုတ္လုပ္မႈကို ရပ္နားခဲ့ရပါတယ္..
အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ REE ထုတ္ကုန္ေတြဟာ ကမၻာေစ်းကြက္မွာ ျပိဳင္ဘက္မရွိၾကီးစိုး သြားၾကေတာ့တာပါပဲ..
ဒါေပမယ့္ ၂၀၀၇ ခုနစ္မွာ တရုတ္ဟာ သူ႔ရဲ႔ REE တင္ပို႔မႈေတြအေပၚစတင္ျပီး ထိမ္းကြပ္မႈ ေတြလုပ္လာပါတယ္..
ဒီလိုနဲ႔ ၂၀၁၀ မွာ နယ္ေက်ာ္လာတဲ့ တရုတ္ငါးဖမ္းသေဘၤာေတြကို ဂ်ပန္ကဖမ္းခဲ့ရာမွာ တရုတ္ဟာ REE ကုန္သြယ္မႈကို လက္နက္တစ္ခုအျဖစ္ပါသံုးစြဲလာတယ္လို႔ ကမၻာကထင္ျမင္လာရတဲ့အထိျဖစ္ လာခဲ့ပါတယ္.. တရုတ္က REE ဂ်ပန္ကိုတင္ပို႔မႈကို တရား၀င္မဟုတ္ေပမယ့္ တားျမစ္လိုက္တာကိုး..
ဂ်ပန္ကို REE မေရာင္းျခင္းဟာ အေမရိကန္ကိုလဲဲ သြယ္၀ိုက္ထိခိုက္ခဲ့တာေတြရွိခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္.. ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ အေမရိကန္မွာသံုးစြဲမယ့္ Rare earth ပါတဲ့ သံလိုက္ေတြဟာ ဂ်ပန္မွာထုတ္တာမလို႔ပါပဲ..
ဒီလိုနဲ႔ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ရဲ႔ သိပၸံ အာကာသ ႏွင့္ နည္းပညာဆိုင္ရာေကာ္မီတီက Rare earth industry နဲ႔ပါတ္သက္လုိ႔ျပန္လည္သံုးသပ္မႈေတြကို ၂၀၁၀ စက္တင္ဘာလထဲမွာ ျပဳလုပ္လာခဲ့ပါတယ္.. ဒါဟာ Mountain Pass mine ကိုျပန္လည္အသက္သြင္းဖို႔ျဖစ္ေစခဲ့တယ္ပဲဆိုရပါမယ္..
အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ REE ထုတ္ကုန္ေတြဟာ ကမၻာေစ်းကြက္မွာ ျပိဳင္ဘက္မရွိၾကီးစိုး သြားၾကေတာ့တာပါပဲ.. ဒါေပမယ့္ ၂၀၀၇ ခုနစ္မွာ တရုတ္ဟာ သူ႔ရဲ႔ REE တင္ပို႔မႈေတြအေပၚစတင္ျပီး ထိမ္းကြပ္မႈ ေတြလုပ္လာပါတယ္.. ဒီလိုနဲ႔ ၂၀၁၀ မွာ နယ္ေက်ာ္လာတဲ့ တရုတ္ငါးဖမ္းသေဘၤာေတြကို ဂ်ပန္ကဖမ္းခဲ့ရာမွာ တရုတ္ဟာ REE ကုန္သြယ္မႈကို လက္နက္တစ္ခုအျဖစ္ပါသံုးစြဲလာတယ္လို႔ ကမၻာကထင္ျမင္လာရတဲ့အထိျဖစ္ လာခဲ့ပါတယ္.. တရုတ္က REE ဂ်ပန္ကိုတင္ပို႔မႈကို တရား၀င္မဟုတ္ေပမယ့္ တားျမစ္လိုက္တာကိုး..
ဂ်ပန္ကို REE မေရာင္းျခင္းဟာ အေမရိကန္ကိုလဲဲ သြယ္၀ိုက္ထိခိုက္ခဲ့တာေတြရွိခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္.. ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ အေမရိကန္မွာသံုးစြဲမယ့္ Rare earth ပါတဲ့ သံလိုက္ေတြဟာ ဂ်ပန္မွာထုတ္တာမလို႔ပါပဲ..
ဒီလိုနဲ႔ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ရဲ႔ သိပၸံ အာကာသ ႏွင့္ နည္းပညာဆိုင္ရာေကာ္မီတီက Rare earth industry နဲ႔ပါတ္သက္လုိ႔ျပန္လည္သံုးသပ္မႈေတြကို ၂၀၁၀ စက္တင္ဘာလထဲမွာ ျပဳလုပ္လာခဲ့ပါတယ္.. ဒါဟာ Mountain Pass mine ကိုျပန္လည္အသက္သြင္းဖို႔ျဖစ္ေစခဲ့တယ္ပဲဆိုရပါမယ္..
ဒီသတၱဳတြင္းၾကီးရဲ႕ မူလပိုင္ရွင္ Moly Corp ဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၅၀၀ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံျပီး လုပ္ငန္းေတြျပန္ လည္စတင္ဖို စီစဥ္ခဲ့ပါတယ္.. ၂၀၁၁ ခု ဒုတိယႏွစ္၀က္မွာ လုပ္ငန္းေတြျပန္စဖို့ျပင္ဆင္ခဲ့ပါတယ္.. Rare earth metal ၀ယ္လိုအားကလဲေစ်းကြက္ထဲမွာ ျမင့္မားေနခဲ့ပါတယ္.. ၂၀၁၂ မွာ ေစ်းကြက္ထဲမွာ REE နဲ႔ပါတ္သက္ျပီး ျပသနာရွိႏို္င္တယ္လို႔ ခန္႔မွန္းသူကလဲ ခန္႔မွန္းေနၾကပါျပီ.. အခ်ိဳ႕ကလဲ ၂၀၁၄ ထိ ျပသနာမရွိႏိုင္ေသးဘူးလို႔လဲဆိို ပါတယ္..
၂၀၁၀ ဒီဇင္ဘာမွာ ပါတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာခြင့္ျပဳမိန္႔ကို Mountain Pass အတြက္ရရွိခဲ့ပါတယ္.. ဒါေပမယ့္ ျပင္ရင္းဆင္ရင္းနဲ႔ပဲ ၂၀၁၂ ၾသဂုတ္လက်မွပဲ ဒီမိုင္းၾကီးျပန္လည္လည္ပတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္.. အျပည့္အ၀လည္ပတ္ ႏိုင္တာကေတာ့ ၂၀၁၅ မွပဲျဖစ္ပါတယ္.. ဒါေပမယ့္ လပိုင္းအၾကာ ၂၀၁၅ ဇြန္မွာ ေဒ၀ါလီခံလိုက္ရပါေတာ့တယ္..

Photo : The Molycorp Minerals rare earth mine in Mountain Pass, Calif. Credit Isaac Brekken for The New York Times

တကယ္ေတာ့ Moly Corp ဟာ Rare earth oxide ေစ်းေတြက်သြားတာရဲ႔ တန္ဆာခံျဖစ္သြားခဲ့ရရွာတာပါ.. တရုတ္ဟာ သူရဲ႔ REE ေတြနဲ႔ပါတ္သက္လုိ႔ ႏိုင္ငံျခားတင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈကို ကန္႔သတ္မႈေတြလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း အထက္မွာေရးထားခဲ့ပါတယ္.. သူက အေရာင္းခြဲတမ္းေတြသတ္မွတ္ခဲ့တာပါ.. ဒါကိုထိခိုက္နစ္နာရတဲ့ ၀ယ္ယူသူႏိုင္ငံေတြက World Trade Organization ကိုတိုင္ၾကားရာက ေနာက္ဆံုးမွာ တရုတ္ဟာသူရဲ႔ အတား အဆီးေတြကိုျပန္လည္ဖယ္ရွားေပးခဲ့ရပါတယ္.. ဒါရဲ႔ အက်ိဳးဆက္က Rare earth ေစ်းေတြက်သြားခဲ့တာပါပဲ..
ဒီရဲ႔ အက်ိဳးဆက္က Moly Corp နဲ႔ Mountain Pass ဒုကၡအၾကီးအက်ယ္ေရာက္သြားခဲ့ရရွာတာပါ..
Mountain Pass ရဲ႕ဇာတ္လမ္းဟာ ဒီမွာတင္ျပီးဆံုးမသြားေသးပါဘူး.. ဒီမိုင္းၾကီးကို ျပန္လည္ေရာင္းခ်ဖို႔တင္ဒါ ေခၚခဲ့ပါတယ္.. သူမွာကလည္း ျပန္ဆပ္စရာေၾကြးေတြတပံုတပင္နဲ႔ကိုး..
ဇူလိုင္ ၂၀၁၇ မွာေတာ့ တင္ဒါရလဒ္ေတြထုတ္ျပန္ခဲ့ရာမွာ ျမီရွင္ကုမၸဏီေတြျဖစ္တဲ့ ဆြစ္ဇာလန္စီးပြားေရးအဖြဲ႔ အစည္းျဖစ္တဲ့ ERP Strategic Minerals LLP နဲ႔ ၾသစေတ်းလ် Rare earth ကုမၸဏီ Peak Resources တို႔က ၀ယ္ယူဖို႔အဆိုျပဳထားတဲ့ ပမာဏထက္ ေဒၚလာငါးသိန္းေလာက္ပိုမ်ားတဲ့ ပမာဏနဲ႕ MP Mine Operation LLC (MPMO) ကဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရရွိသြားပါတယ္..
ျပသနာကအဲဒီမွာျပန္ရႈပ္ေထြးလာပါေတာ့တယ္.. တင္ဒါေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ MPMO ထဲမွာ တရုတ္ Rare earth ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ Shenghe Resources ရဲ႔ ေငြေၾကးထည့္၀င္မႈေတြပါေနတာပဲျဖစ္ပါတယ္.. ဒါေပမယ့္ အဲဒီကုမၸဏီဟာ voting right မရွိတဲ့ကုမၸဏီလို႔ေတာ့ဆိုပါတယ္.. အခ်ိဳ႔ကလဲ ဒီကုမၸဏီဟာ တရုတ္အစိုးရနဲ႔ ဆက္ႏြယ္မႈရွိတယ္လို႔လဲဆိုၾကပါတယ္..
ဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သတင္းတစ္ပုဒ္မွာ အေမရိကန္ကုမၸဏီိတစ္ခုျဖစ္တဲ့ American Element Corp. ရဲ႕ CEO ျဖစ္တဲ့ Michael Silver ဟာ သမၼတေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႔ ထိပ္တန္းအရာရွိၾကီးေတြနဲ႔ေတြ႔ဆံုျပီး တိုင္းျပည္ရဲ႔ တစ္ခုထဲေသာ rare earth mine ၾကီးကို ျပည္သူပိုင္ ႏုိင္ငံပိုင္အျဖစ္သိမ္းယူသင့္ေၾကာင္းေျပာဆိုခဲ့တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္.. ျပီးရင္ National Laboratory အျဖစ္ေျပာင္းျပစ္ဖို႔ပါသူက တုိက္တြန္းခဲ့တာပါ..
တကယ္ေတာ့ တရုတ္ဟာသူရဲ႕ rare earth ေတြနဲ႔ပါတ္သက္လုိ႔ သတၱဳတူးေဖာ္ရာကစလို႔ေနာက္ဆံုး ကုန္ေခ်ာ ထုတ္လုပ္တဲ့ထိကို ၾကီးစိုးထားတာပါ.. ေစ်းကြက္တစ္ခုလုံးကိုခ်ဳပ္ကိုင္ထားႏိုင္ျပီး ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးရဲ႕ လက္နက္တစ္ခုအျဖစ္ပါသံုးစြဲႏိုင္တဲ့အထိရွိပါတယ္.. ဒါေပမယ့္အံ့ၾသဖို႔ေကာင္းတာက သူရဲ႕ Rare earth အရင္းအျမစ္ဟာ ကမၻာတစ္ခုလံုးရဲ႕ ၃၅ % ပဲရွိပါတယ္..
ဒီအတြက္အေမရိကန္နဲ႔ဥေရာပဟာ သူတို႔တိုင္းျပည္ေတြအတြက္အေရးအပါဆံုးသတၱဳေတြ ကုန္ၾကမ္းေတြကို ေသခ်ာစြာ စဥ္ဆက္မျပတ္သုေတသနလုပ္ျပီး ထုတ္ျပန္တာေတြ.. Supply risk မ်ားတဲ့တြင္းထြက္ကုန္ၾကမ္းေတြ အတြက္အစားထိုးစရာတင္ပို႔ေရာင္းခ်သူႏိုင္ငံေတြ၊ နည္းပညာေတြရွာေဖြခဲ့ၾကပါတယ္..
ဒါေပမယ့္ သတၱဳသိုက္တစ္ခုကို စတင္ရွာေဖြခ်ိန္ကေန ထုတ္လုပ္ သန္႔စင္ႏိုင္တဲ့အေျခအေနထိ အခ်ိန္မ်ားစြာ ယူရတဲ့အတြက္ ဒီ Risk ကိုေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ဖို႔ကေတာ့ အျမဲအခက္အခဲရွိေနတာပါပဲ.. (ပံုမွာၾကည့္ပါ)

ဒီစာစုရဲ႔အစမွာ တရုတ္အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲမွာ တရုတ္ရဲ႕ rare earth ကုန္စည္ေတြကို အခြန္အခတိုး ေကာက္ဖို႔လ်ာထားတယ္ဆိုတာေလးျပန္ေကာက္ပါရေစ.. ၂၀၁၈ ခု ဇူလိုင္လမွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ကနဦးစာရင္းထဲ ဒီ rare earth compound ေတြကိုထည့္ထားခဲ့ေပမယ့္ စက္တင္ဘာ ၂၄ မွာအသက္၀င္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလ်ံ၂၀၀ရွိအခြန္တိုးျမွင့္မႈစာရင္းထဲမွာေတာ့ ဒီတြင္းထြက္ေတြပါမလာေတာ့ပါဘူး.. ဒီတြင္းထြက္ေတြအျပင္ ခေနာက္စိမ္း၊ ဘရိုက္တီး၊ ဂရပ္ဖိုက္လိုသတၱဳမ်ိဳးေတြကိုလည္း ကင္းလြတ္ထားခဲ့တာေတြ႔ရပါတယ္..
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ေျပာရရင္ သတၱဳတြင္းထြက္ေတြအေပၚမွာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႔မွီခိုရမႈ၊ ေစ်းကြက္အတြင္းနဲ႔ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ေရးခ်ိတ္ဆက္ေနမႈ၊ သတၱဳတြင္းတစ္တြင္းရဲ႔ ရွင္သန္မႈအတြက္စဥ္ဆက္မျပတ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္မႈေတြကို ဒီျဖစ္စဥ္ေတြ ကေန သံုးသပ္မိေစခ်င္ပါတယ္.. ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕အကူးအေျပာင္းကာလေတြမွာ အေရးပါတဲ့ေပၚလစီေတြခ်မွတ္ဖို႔ ရာမွာ ေနရာစံုေထာင့္စံုနဲ႔ စီးပြားေရးအျမင္ေတြထည့္သြင္းစဥ္းစားျပီးမွန္ကုန္စြာဆံုးျဖတ္ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ဖို႔လိုအပ္ေၾကာင္း ျမင္သာမယ္ထင္ပါတယ္..။

မြန္းလြဲ ၁၂း၃၂ နာရီ
၁၇ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၈

Reference:
- Why this Chinese rare earths company could be caught out in the US-China trade war (Eric Ng, South China Morning Post)
-Is the US shooting itself in the foot with tariffs on Chinese rare earth elements? (Chad Bray, South China Morning Post)
-Mountain Pass rare earth mine (Wikipedia)
-Mountain Pass sells for $20.5 million (Andrew Topf, Mining.com)
-Trump Urged by CEO to Nationalize the Only US Rare-Earths Mine (Sally Bakewell and Steven Church, Bloomberg)
-U.S. gives rare earths reprieve in revised $200 billion China tariff list (Tom Daly, Reuters)
-Rare Earth Metals and U.S. National Security (Emily Coppel)
-The Principal Rare Earth Elements Deposits of the
United States—A Summary of Domestic Deposits
and a Global Perspective (USGS)